هنگامی که دهان شما بزاق کافی ترشح نکند، باعث خشکی دهان میشود. این امر میتواند بخاطر یک ناراحتی خفیف باشد و ممکن است در ادامه باعث مشکلات جدی دندان شود.
اگر همیشه دهان و لبهایتان خشک میشود، میتواند نشانهای از مشکلات جدی پزشکی باشد. در این مقاله قصد داریم درباره موارد زیر صحبت کنیم:
- علائمی که ممکن است تجربه کنید.
- عوامل مختلفی که باعث این بیماری میشوند.
- چگونگی تاثیر آن بر سلامت دندان شما
- داروهای خشکی دهان
در آخر هم به برخی از سؤالات متداول شما در مورد این مشکل پاسخ میدهیم.
درست است که مشکل این بیماری خوشایند نیست ولی این شرایط چیزی نیست که باعث نگرانی شما شود. بهتر است اول بفهمید که چه عاملی باعث بروز این مشکل شدهاند بعد از آن میتوانید بررسی کنید که چه روشهای درمانی و راهحلهایی برای درمان آن وجود دارد. ما در این مقاله همه آن چیزی که در مورد این مشکل باید بدانید را توضیح میدهیم و به شما کمک میکنیم تا بتوانید این مشکل را برطرف کنید.

بسیاری از افراد شبها از خشکی دهان رنج میبرند.
خشکی دهان چیست؟
به عبارت سادهتر، این بیماری هنگامی اتفاق میافتد که غدد بزاقی، بزاق کافی برای مرطوب نگه داشتن دهان شما ترشح نمیکنند. بزاق نقش بسیار مهمی در دهان شما دارد. بزاق باعث:
- خنثی کردن اسیدهای موجود در مواد غذایی که میخورید، میشود. این امر باعث جلوگیری از پوسیدگی دندانهای شما میشود.
- باکتریهای موجود در دهان شما که باعث بوی بد دهان یا هالیتوز میشود را کاهش میدهد.
- باعث از بین رفتن مواد غذایی گیر کرده در دهان میشود.
- با حرکت دادن مواد غذایی و نوشیدنی بر روی کل زبان به حس چشایی شما برای درک طعم آن ها کمک میکند.
- با مرطوب کردن مواد غذایی در دهان، به هضم بهتر آن کمک میکند.
اکثر مردم احتمالاً این بیماری را هر چند برای مدت کوتاه، تجربه کردهاند. شما ممکن است در دهان خود حس کنید پنبهای وجود دارد که بزاق دهان شما را میگیرد در نتیجه لبهای شما خشک و ترک خورده میشود.
عوامل مختلفی که باعث خشکی دهان میشود.
عوامل مختلفی وجود دارد که باعث کاهش بزاق دهان میشود. درمان بعضی از این موارد بسیار آسان است اما مواردی که باعث این مشکل مزمن میشود، نیاز به بررسی پزشکی دارد. درمانها و داروهای مختلفی برای این بیماری وجود دارد اما قبل از درمان باید بفهمید که چه چیزی باعث ایجاد این مشکل شده است:
- دارو برای درمان فشار خون بالا
- قرصهای درمان کننده اضطراب
- برخی از درمانها برای پارکینسون
- آنتی هیستامینها
- داروی ضد احتقان
- شل کنندههای عضلانی
- داروهای ضد درد بدون نسخه
بسیاری از مردم میدانند که این مشکل به خاطر داروهایی است که مصرف میکنند. اگر مصرف داروی جدیدی را شروع کردهاید و ناگهان دچار خشکی دهان شدید، قسمت اطلاعات آن را بخوانید تا بفهمید آیا خشکی دهان جز عوارض آن هست یا خیر؟ داروهای زیادی وجود دارد که باعث کاهش بزاق دهان میشوند مانند:
اگر در مورد این بیماری نگران هستید، حتماً به پزشک خود در مورد دارویی که مصرف میکنید، بگویید. او میتواند دوز دارو یا نحوه مصرف آن را برای شما تنظیم کند.
برخی از شرایط بهداشتی باعث کاهش تولید بزاق میشود. یکی از شایعترین علائم دیابت، خشکی دهان است.
برخی دیگر از شرایطی که باعث این مشکل میشوند عبارتند از:
- روماتیسم مفصلی
- برفک دهان
- سندرم شوگرن
- فیبروز سیستیک
- ایدز (HIV)
خروپف و تنفس با دهان ممکن است باعث کاهش بزاق شود. این موارد ممکن است به دلیل شرایط مختلف پزشکی ایجاد شود. در صورت آسیب دیدگی سر و گردن، احتمال آسیب عصبی وجود داشته در نتیجه میزان بزاق تولید شده را نیز کاهش میدهد.
در پایان، شیوه زندگی نیز میتواند باعث این بیماری شود. هنگامی که به اندازه کافی آب نمینوشید، بدن شما کم آب شده و این میتواند باعث خشکی موقت دهان شما شود. داروهای دیگری مانند حشیش و متامفتامین یا همان کریستال نیز باعث این بیماری میشوند.
افراد مسن و بیماری خشکی دهان

خشکی دهان در پیری ممکن است شما را تحت تأثیر قرار دهد.
این بیماری در افراد مسن بیشتر اتفاق میافتد. این اتفاق شاید به این دلیل باشد که افراد مسن تمایل بیشتری به مصرف دارو دارند در نتیجه باعث مشکل خشکی دهان و احتمالاً مشکلات بهداشتی در دراز مدت میشوند.
احتمال ابتلا به این بیماری نیز با افزایش سن افزایش مییابد. تحقیقات نشان میدهد که حدود 90٪ افراد مبتلا به سندرم شوگرن، زنان با میانگین سنی 50 سال هستند. این سندروم با یائسگی همراه است و روی قسمتهایی از مایعات بدن تأثیر می گذارد. بیشترین تاثیر آن خشکی دهان و چشمها است.
بیماری تیروئید
تخمین زده می شود که حدود نیمی از مبتلایان به بیماری خشکی دهان، میتوانند به بیماری تیروئید مبتلا باشند. بیماری کم کاری تیروئید با یک متابولیسم کند همراه است و پزشکان معتقدند که کم کاری تیروئید میتواند منجر به کاهش تولید بزاق در دهان شود.
رادیوتراپی
برای درمان سرطان، ممکن است مجبور شوید تحت شیمی درمانی یا رادیوتراپی قرار بگیرید که میتواند باعث خشک شدن دهان شود البته این مشکل بعد از دوره درمان شما تمام میشود.
شیمی درمانی باعث تغییر در ترکیب و میزان تولید بزاق شما میشود اما بعد از تمام شدن دوره درمان، مشکل شما برطرف میشود.
هنگام رادیوتراپی سر و گردن، احتمالاً متوجه خواهید شد که میزان تولید بزاق شما کم میشود. این حالت بعد از درمان به حالت عادی برمیگردد. این احتمال هم وجود دارد که تا یکسال بعد از درمان سرطان، دچار این مشکل شوید. آسیبهای وارد شده به غدد بزاقی شما قابل برگشت نیستند. روشهای زیادی برای کاهش خشکی دهان وجود دارد که در ادامه به آن خواهیم پرداخت.
CPAP و خشکی دهان
بعضی از افراد برای درمان آپنه خواب خود از CPAP یا دستگاه فشار قوی استفاده میکنند زیرا آپنه میتواند خواب را بطور جدی مختل کند. استفاده از CPAP هنگام خواب میتواند باعث این بیماری شود در نتیجه این به شما کمک نمیکند بهتر بخوابید.
اگر شما خشکی دهان Cpap دارید، مواردی وجود دارد که میتوانید امتحان کنید:
- استفاده از CPAP با رطوبت ساز
- استفاده از دستگاهی که از اندازه دهان و بینی شما بیشتر باشد.
- مطمئن شوید که ماسک شما متناسب و راحت باشد.
علائم خشکی دهان

گلو درد یکی از علائم خشکی دهان است.
شایع ترین علامت این بیماری، کاهش میزان بزاق دهان است. این ممکن است به خودی خود و سریع مورد توجه قرار نگیرد اما علائم زیادی وجود دارد که احتمالاً آن ها را تجربه خواهید کرد:
خشکی دهان میتواند باعث تمام یا برخی از این علائم شود:
- احساس خشکی یا چسبندگی در دهان
- بوی بد دهان یا هالیتوز
- مشکل در صحبت کردن، جویدن و بلعیدن
- دهان و گلو خشک، دردناک و زبر
- شیارها یا ترکهای سطح زبان
- طعم متفاوت غذا (طعم غیر عادی)
- مشکل در استفاده از دندانهای مصنوعی
اگر نشانهای از این مشکل نداشته باشید اما ممکن است نیاز داشته باشید که بیشتر از حد طبیعی آب بنوشید. اگر خشکی دهان به خاطر کم آبی دهان اتفاق بیفتد، درمان فقط نوشیدن آب است.
خطرات مربوط به سلامت دندان شما
بزاق شما نقش مهمی در سلامت دندانهای شما دارد. اگر کمتر از مقدار مورد نیاز ترشح شود، باعث ایجاد مشکلات در دندانها و لثههای شما میشود. بزاق اسید غذاهایی که مصرف میکنید را خنثی میکند. بعد از خوردن مواد غذایی، مواد گیر کرده در دهان را خنثی کرده در نتیجه مانع ساختن پلاک و ایجاد حفره شده و پوسیدگی را کاهش میدهد.
اگر بیماری خشکی دهان ثابت دارید، باید بیشتر به سلامت دهان و دندان خود توجه کنید. اگر نگرانی شما در مورد دندانهایتان بخاطر این بیماری است، حتما با پزشک یا دندانپزشک خود صحبت کنید. توصیه میشود که حداقل دوبار در سال به دندانپزشکی بروید.
شما میتوانید برای محافظت از دندانهای خود، از خمیر دندانهای دارای فلوراید و بدون SLS استفاده کنید. SLS یا سولفات لورت سدیم ممکن است این مشکل را بدتر کند. خمیردندان Sensodyne فاقد SLS و دارای فلوراید بالای 25/0 درصد بوده در نتیجه برای کسانیکه این مشکل را دارند، مناسب است.
ممکن است دندانپزشک به شما فلوراید بدهد تا شبها به دندانهای خود بکشید. اضافه کردن فلوراید اضافی به برنامه بهداشت دهان و دندان، باعث میشود که دندانهای شما محکم بماند و اثرات منفی ناشی از خشکی دهان را برطرف کند.
چه نوع درمانی برای خشکی دهان وجود دارد؟
اگر این بیماری زندگی شما را مختل کرده، ممکن است به دنبال درمان آن باشید. میتوانید برای خرید برخی از داروها به داروخانه بروید علاوه بر این برخی از داروهای خانگی نیز برای خشکی دهان وجود دارد که میتواند به درمان شما کمک کند. اگر حس میکنید که داروی مصرفی شما باعث خشکی دهان شما شده است، میتوانید با پزشک خود صحبت کنید. او میتواند دوز داروی شما را تنظیم کرده یا داروی شما را عوض کند.
اگر این موضوع به درمان شما کمک نکرد و یا خشکی دهان شما بخاطر عوامل دیگری است، میتوانید برخی از داروهای خشکی دهان را امتحان کنید. این داروها مانند پیلوکارپین، ترشح بزاق شما را تحریک میکند. این دارو معمولا در صورت داشتن سندرم شوگرن یا مشکلات دائمی بعد از رادیوتراپی تجویز میشود.
اسپری خشکی دهان و دهانشویه
برخی از محبوبترین محصولات برای درمان این بیماری، اسپریها و دهانشویهها هستند. این اسپریها هیچگونه مواد حاوی الکل را ندارند زیرا این مواد باعث خشکی بیشتر دهان شما میشوند. محصولاتی که در بازار وجود دارد مانند اسپری بیوتن، میتواند به درمان شما کمک کند. در این روش با مرطوب کردن دهان با مواد مرطوب کننده، باعث درمان خشکی دهان میشود.
بیوتن علاوه بر اسپری، خمیردندان مخصوص این بیماری را دارد که مشابه اسپری بیوتن کار میکند. شما میتوانید 5 بار در روز برای تسکین علائم خشکی دهان از آن استفاده کنید. این خمیردندان هیچگونه مواد دارای الکل نداشته و باعث تحریک دهان برای ترشح بزاق بیشتر میشود.
زایلیتول (Xylitol)
یک روش معمول و بسیار توصیه شده برای درمان خشکی دهان، استفاده از محصولاتی است که حاوی زایلیتول هستند. این ماده جایگزین قند بوده و باعث افزایش ترشح بزاق میشود. آدامسهای بدون قند و دارای زایلیتول طبیعی باعث مرطوب شدن دهان میشوند. صمغها به خودی خود باعث افزایش مقدار بزاق دهان میشوند در نتیجه برای کسانی که به آن دسترسی دارند، میتواند گزینه خوبی باشد.

قرصهای مکیدنی میتواند به مرطوب شدن دهان و درمان خشکی دهان کمک کند.
اگر طرفدار آدامس نیستید و یا بخاطر ارتودنسی نمیتوانید از آن استفاده کنید، میتوانید از قرصهای مکیدنی مخصوص این بیماری استفاده کنید. این قرصها حاوی زایلیتول بوده و طعم نعناع دارند.
در جدول زیر داروهایی برای درمان خشکی دهان وجود دارد که میتوانید از داروخانه یا فروشگاه خریداری کنید. این داروها باعث تسکین علائم شما میشوند:
دارو |
مدت درمان | چه موقع باید استفاده کرد؟ | چگونه کار میکند؟ |
---|---|---|---|
دهانشویه بیوتن |
حداکثر 5 بار در روز |
وقتی دهان شما خشک میشود. |
مواد مرطوب کننده و روان کنندهها را به دهان شما اضافه میکند. |
اسپری دهان بیوتن |
3-5 بار در روز |
وقتی دهان شما خشک میشود. |
مواد مرطوب کننده، روان کنندهها و زایلیتول را به دهان شما اضافه میکند. |
OraCoat Xylimelts |
هنگام نیاز، برای 1-4 ساعت تاثیر دارد. |
هنگامی که دهان شما خشک میشود، یا قبل از رفتن به رختخواب | دوز بالایی از زایلیتول را به دهان شما اضافه میکند و ترشح بزاق را تحریک میکند. |
آدامس زایلیتول |
هنگام نیاز |
وقتی دهان شما خشک میشود. |
جویدن باعث میشود دهان شما بزاق ترشح کند و زایلیتول باعث تولید بیشتر بزاق میشود. |
پیلوکارپین | طبق دستور پزشک | طبق دستور پزشک | غدد بزاقی شما را تحریک میکند. |
درمان خشکی و ترک لبها

Burt’s برای درمان لبهای خشک و خشکی دهان مناسب است.
این بیماری علاوه بر اینکه بر دهان شما تاثیر میگذارد، میتواند باعث خشکی و ترک لبهای شما هم بشود. در کنار استفاده از داروهای خشکی دهان، میتوانید از کرم مومیایی ترک لب استفاده کنید تا نرم شده و خشکی آن از بین برود. یکی از محبوبترین مومیاییها، موم طبیعی زنبور عسل مارک Burt’s Bees است که ماندگاری بالایی دارد.
داروهای طبیعی و خانگی برای خشکی دهان
اگر از این مشکل رنج میبرید، راههای دیگری وجود دارد که میتوانید آن را در برنامه روزمره خود قرار دهید. در ادامه به شما خواهیم گفت که چگونه میتوانید بطور طبیعی خشکی دهان خود را درمان کنید. این موارد عبارتند از:
- سعی کنید خروپف خود را متوقف یا درمان کنید: خروپف میتواند باعث خشکی دهان شما هنگام صبح شود. اگر میتوانید درمانی برای خروپف خود پیدا کنید تا این مشکل شما درمان شود.
- مرطوب کننده هوا در اتاق خواب خود بگذارید: یکی از دلایل عمده خشکی دهان در شب و کم آبی بدن، میتواند فضای خشک اتاق خواب شما باشد. اضافه کردن یک دستگاه مرطوب کننده میتواند باعث درمان خشکی دهان شما شود.
- مکیدن یخ: در طول روز میتوانید با مکیدن یخ، دهان خود را مرطوب نگه دارید. از آنجا که در حال بلع آب اضافی هستید، دهان شما همیشه مرطوب خواهد بود.
- افزایش میزان نوشیدن آب: اگر فکر میکنید خشکی دهان شما به دلیل کم آبی بدنتان است، میتوانید میزان مصرف آب خود را افزایش دهید. پزشکان توصیه میکنند روزانه حدود 2 لیتر بنوشید.
- تغییر رژیم غذایی: خوردن غذاهای شور و شکر باعث کم آب شدن بدن شما و باعث این بیماری میشود بنابراین سعی کنید مصرف آن ها را کاهش دهید. از نوشیدن کافئین و استعمال دخانیات پرهیز کنید.
نتیجهگیری

برای داشتن لبخندی سالم، خشکی دهان خود را درمان کنید.
ما ثابت کردیم که عوامل زیادی در این مشکل تاثیر دارند. این علائم میتوانند بر زندگی روزانه شما تاثیر بگذارند. اگر شب دچار خشکی دهان شدید و یا خشکی دهان ثابت دارید، ممکن است برای درمان آن از محصولات فروشگاهی استفاده کنید همچنین میتوانید با تغییر شیوه زندگی خود مانند نوشیدن بیشتر آب، بیماری خود را درمان کنید.
با این وجود خشکی دهان میتواند بخاطر بیماری یا عوارض برخی داروها باشد بنابراین اگر مشکل شما همچنان ادامه داشت، حتما باید با پزشک خود صحبت کنید تا بتواند علائم آن را کنترل کند.
در هر صورت مهم است که به این مشکل خود توجه کنید تا تاثیرات منفی در سلامت دهان و دندان شما نداشته باشد.
سؤالات متداول
من خشکی دهان ثابت دارم، آیا باید نگران باشم؟
هنگامی که دهان به طور مداوم خشک میشود، میتواند نشانه مسئله بزرگی باشد. اگر نگران هستید حتما با پزشک صحبت کنید. ممکن است داروهای مخصوص خشکی دهان به شما کمک کند.
چه عواملی باعث خشکی دهان در شب میشود؟
آیا تا به حال برای شما پیش آمده که شب از خواب بیدار شوید و از خشکی بیش از حد دهان خود تعجب کنید؟ دلایل زیادی برای این بیماری در شب وجود دارد. یکی از دلایل میتواند عوارض داروهایی باشد که مصرف میکنید. در مورد عوارض داروهایی که مصرف میکنید با پزشک خود صحبت کنید. اگر داروها باعث خشکی دهان شما شوند، میتوانید داروهای خانگی را امتحان کنید. اتاقی که در آن میخوابید اگر فضای خشکی داشته باشد یا در خواب خروپف میکنید، میتواند باعث این مشکل شود. مطمئن باشید که در طول روز به اندازه کافی آب مینوشید و یک مرطوب کننده در اتاق خواب خود قرار دهید.
منبع:dentaly.org
Leave A Comment