روکش دندان چیست؟

روکش دندان پوششی به شکل دندان است که کاملاً قسمت قابل مشاهده دندان را پوشش می‎دهد.

بعد از سوراخ کردن دندان به شکل مشخص، یک روکش دندان قرار داده می‎شود.

تفاوت بین روکش دندان و تاج دندان چیست؟

شاید برای شما اصطلاحات “روکش” و “تاج” را بکار برده باشیم و شما تعجب کنید که تفاوت چیست. در حقیقت  آن ها هر دو برای یک چیز مشابه بکار می‎روند.

“روکش دندان” اصطلاح عامیانه‌تری برای “تاج دندان” است ، اما هردوی آن ها به دندان مصنوعی اشاره می‌کند که روی دندان تراشیده شده قرار می‎گیرد.

ما در این مقاله از هر دو اصطلاح استفاده خواهیم کرد  اما اکنون می‏دانید که هر دو به یک مورد اشاره می‎کنند.

روکش دندان از چه ساخته شده است؟

متداول ترین مواد برای روکش دندان‌ها عبارتند از:

• سرامیک دندان مانند پرسلن یا زیرکنیا که دارای رنگی برای مطابقت با دندان‎های اطراف است.
  

  روکش های دندان طلا در واقع طلای خالص نیستند.

• آلیاژهای فلزی (از جمله طلا، پلاتین، پالادیوم و فلزات غیر قیمتی) – یا “سفید” (به رنگ نقره ای) یا “زرد” (رنگ طلایی)
• ترکیبی از موارد فوق با سرامیک ذوب شده به یک روکش فلزی داخلی (معروف به روکش های پرسلن-ذوب شده به فلز یا PFM)

اگر تا هنگام ساختن روکش دائمی، دندانپزشک روی دندان شما یک روکش موقت قرار داده است این روکش احتمالاً از جنس یک ماده اکریلیک یا کامپوزیت است.

توجه داشته باشید که روکش‎های طلا هرگز طلای خالص نیستند. این فلز به شکل خالص آن بسیار نرم است در نتیجه طلا با دیگر فلزات ترکیب می‎شود تا آلیاژ طلای بسیار قوی‎تری ایجاد کند. مقدار واقعی طلا ممکن است بین 20 تا 77 درصد باشد.

البته با توجه به اینکه طلا یک فلز گرانبها است، طلای روکش‎های دندان، گران‏تر از آلیاژهای فلزات غیر قیمتی است. این غالباً حاوی نیکل، کبالت و کروم هستند و به رنگ نقره‏ای هستند.

روکش‎های سرامیکی برای مطابقت با دندان‎های طبیعی شما ساخته شده است.

انتخاب مواد مناسب برای روکش دندان

هر یک از این مواد دارای مجموعه‎ای از مزایا و معایب خاص خود است بنابراین مواد روکش مناسب برای شما به این بستگی دارد که دندان‎ها در چه حالتی قرار می‎گیرند؟ چگونه می‎خواهید آن ها (از نظر زیبایی شناسی) به نظر برسند؟ و چه مدت دوام داشته باشند؟

روکش‎های سرامیکی در یک آزمایشگاه و بصورت لایه به لایه ساخته می‎شوند. این روکش، ظاهر کمی شفاف به دندان‎ها می‎دهد که آن ها را به یک انتخاب محبوب برای دندان‎های جلویی که در معرض دید هستند تبدیل می‎کند. همچنین فناوری جدید باعث شده است که روکش‎ها بسیار سریع ساخته شوند و فرد نیازی به روکش موقت نداشته باشد.

نکته منفی هر ماده سرامیکی این است که اگرچه بسیار قوی است اما نسبت به فلز شکننده تر هستند و ممکن است به مرور زمان باعث ترک خوردن یا شکستگی شود اما اگر به طور صحیح ساخته شوند انتظار می رود بیشتر از 15 سال دوام بیاورد.

روکش دندان طلا و آن‌هایی که از سایر فلزات آلیاژی ساخته می‎شوند، بسیار بادوام‎تر بوده و از مزیت سازگاری بالا با دندان‎ها برخوردار هستند به این معنی که دندان‎ها هنگامی که نصب می‎شوند باید کاملا بر هم منطبق باشند و باعث آسیب و ساییدگی سایر دندان‎ها نشوند. اگر بیمار وظیفه بهداشت دهان و دندان خود را رعایت کنند، عمرروکش طلا طولانی خواهد بود. اشکال بزرگ هر روکش فلزی رنگ آن است.

قسمت فلزی روکش های PFM در زیر لثه ها و پرسلن پنهان است.

برای برخی از افراد، روکش دندان طلایی بسیار جذاب است تا آن‎جا که ممکن است آن‎را حکاکی کنند یا با سنگ‎های قیمتی تزیین نمایند.

روکش های PFM از جنس چینی بوده و زیبایی را به دندان شما برمی‎گرداند. این روکش‎ها کمتر از فلز مقاومت دارند. با این حال به دلیل آن‎که لایه لایه ساخته می‎شوند معمولاً کاملاً شبیه دندان‎های طبیعی نیستند. اگر این روکش‌ها ترک بخورند باز هم قابلیت استفاده دارند زیرا فلز درون آن سالم باقی خواهد ماند اما اگر لثه‎ها با گذشت زمان تحلیل رفته و جمع شوند به شکل یک خط فلزی خاکستری تیره دیده می‏شود که ممکن است زیبا به نظر نرسد.

روکش‎ها چه مدت دوام دارند؟

اگرچه روکش‎ها یک راه حل طولانی مدت برای ترمیم دندان‎های آسیب دیده هستند اما آن ها برای همیشه دوام نخواهند داشت. برخی از مواد از دوام بیشتری برخوردار هستند به عنوان مثال روکش از جنس طلا مانند روکش از جنس پرسلن در معرض خطر خراشیدگی یا ترک خوردن است.

ممکن است دندانپزشک به شما بگوید که روکش شما پنج تا 15 سال دوام خواهد داشت اما بسیاری از آن ها بادوام‎تر هستند. یک تحقیق در سال 2013، 2340 روکش پایه PFM را از جنس طلا ارزیابی کرد و نشان داد که 97٪ از آن ها بیش از 10 سال دوام داشتند در حالی که 85٪ بعد از 25 سال هم هنوز دوام داشتند.

در موارد زیر روکش شما باید عوض شود:

حتی روکش های طلا هم در نهایت از بین می‎روند.

• ترک خوردگی یا شکستگی (سرامیک)
• باعث ساییدگی سایر دندان‎ها شود (فلزی با رویه چینی)
• پوسیدگی
• ظاهر زیبایی آن از بین می‎رود (در مورد روکش دندان جلویی)

روکش‌های طلا بادوام‎ترین نوع روکش هستند، اما اگر بیمار دارای بیماری دندان قروچه باشد، ایم روکش هم ممکن است از بین برود. این وضعیت می‎تواند برای بیمارانی که دارای روکش پرسلن هستند، مشکل ایجاد کند زیرا این ماده در حین دندان قروچه دندان‎های دیگر را نیز از بین می‎برد. (درمورد دندان قروچه بیشتر بدانید)

 اگر شب‎ها دندان قروچه دارید، بهترین راه‎حل برای محافظت از روکش دندان استفاده از محافظان دندان سفارشی است. این محافظان بسیار ارزان‎تر از هزینه عوض کردن روکش‎های دندان است. (در این مقاله می‌توانید درمورد انواع محافظ شبانه دندان و قیمت آنها اطلاعات بدست آورید.)

چندین دلیل وجود دارد که ممکن است شخص به روکش نیاز داشته باشد:

• برای ترمیم دندان شکسته یا آسیب دیده
  

  روکش دندانپزشکی می‎تواند به بهبودی دندان‎های تراشیده‎ شده، ترک خورده و پوسیده کمک کند.

• برای استحکام بخشیدن به دندان ضعیف
• جائی که پوسیدگی دندان و میزان پر شدگی آن زیاد باشد.
• برای بهبود زیبایی دندان‎ها
• برای بازگرداندن دندانی که قبلاً پر شده بود و در حال حاضر ممکن است در حال از بین رفتن باشد.
• برای تقویت و آب بندی دندان در زیر کانال ریشه

روکش‌ها جنس‌های مختلفی دارند. بعضی از آن ها از جنس فلز بوده در حالی که به گونه‎ای طراحی شده‎اند که شبیه دندان‎های طبیعی هستند. در ادامه به جزئیات بیشتری در این باره خواهیم پرداخت.

قبل از تکامل فناوری دندانپزشکی، استفاده از روکش دندان، تنها راه مقابله با دندان آسیب دیده، به شدت پوسیده یا برداشته شده بود، اما اکنون دندانپزشکان راهی برای حفظ ساختار دندان جهت جلوگیری از کشیدن دندان و یک عمر زندگی با پروتز قابل جابه‎جایی مانند دندان مصنوعی یا ایمپلنت دارند.

بر خلاف پر کردن دندان که فقط بخشی از دندان را ترمیم می‎کند؛ یک روکش، کل دندان را ترمیم می‎کند. روکش‎های نصب شده باید درست مانند یک دندان طبیعی عمل کرده و احساس شوند.

ویزیت اول: آماده سازی

در روش درمان بوسیله روکش دندان، ابتدا حدود یک تا دو میلی متر از ساختار دندان را برای اطمینان از عملکرد مناسب و ماندگاری تراش می‎دهند اما قبل از آن دندانپزشک شما ممکن است برای اطمینان از سلامت کامل دندان شما و هرگونه عوارض احتمالی از اشعه ایکس استفاده کند و از دندان شما عکس بگیرد. اگر همه چیز خوب باشد، دندانپزشک دندان و لثه‌های اطراف را با بی‌حسی، بی‌حس می‎کند.

در صورت وجود درد، ترک شدید یا پوسیدگی، ابتدا عصب‌کشی انجام می‎شود بعد از آن، درمان روکش را شروع می‎کند. همچنین دندانپزشک ممکن است بخشی از بافت لثه شما را جراحی کند تا پایه بهتری برای روکش ایجاد شود.

2-3 هفته طول می‎کشد تا روکش ها به شکل و رنگ مناسب درآیند مگر اینکه روکش یک روزه داشته باشید.

دندانپزشک شما نیز همه آثار پوسیدگی و همچنین اگر ماده‎ای از درمان پر کردن قبلی در دهان و دندان شما وجود داشته باشد را حذف می‎کند. اگر بعد از تراش، مقدار کمی از دندان باقی بماند، دندانپزشک ممکن است با یک ماده پر کننده آن را ترمیم کند. پس از اتمام این کار، قسمت فوقانی دندان باید نازک‎تر باشد تا روکش دندان به راحتی بتواند روی آن بلغزد.

در مرحله بعد دندانپزشک یک اسکن دیجیتال از آنچه که از دندان باقی مانده است را می‎گیرد تا روکش طراحی شده  کاملاً متناسب با آن باشد. این کار 2-3 هفته طول می‎کشد. ساختن روکش در آزمایشگاه تخصصی انجام می‎شود. بنابراین ابتدا دندانپزشک یک روکش موقت (ساخته شده از کامپوزیت یا اکریلیک) را روی دندان قرار می‎دهد تا هرگونه حساسیت را در دندان شناسایی کرده و از بین ببرد. ویزیت اول معمولاً بین 45 دقیقه تا یک ساعت طول می‎کشد.

ویزیت دوم: نصب روکش

پس از آماده شدن روکش دائمی، مجدداً باید به دندانپزشک خود مراجعه کنید. دندانپزشک روکش موقت دندان را برمی‎دارد. ممکن است به دندان شما بی حسی تزریق شود.

پس از بررسی صحت مناسب بودن روکش دائمی، دندانپزشک شما روی سیم روکش یا سیم پیوند، روی قسمت داخلی روکش موادی از جنس چسب رزین میریزد و آن را بالای دندان شما فشار می‎دهد. هر مقدار چسب اضافی که از آن خارج می‎شود باید کاملا برداشته شود.

اگر در مورد رنگ یا شکل روکش دائمی (به خصوص برای روکش دندان جلو) نگران هستید، حتما قبل از اتصال کامل در مورد آن با دندانپزشک خود صحبت کنید. همچنین مطمئن باشید که دندانپزشک به شما اجازه می دهد قبل از نصب دائم، به روکش نگاهی بیندازید و آن را در نور طبیعی بررسی کنید زیرا قرار است شما به مدت طولانی از آن ها استفاده کنید و به محض نصب آن، هر گونه تغییراتی بسیار مشکل خواهد بود.

مدت زمان ویزیت دوم بستگی به این دارد که برای تنظیمات روکش چه مقدار زمان مورد نیاز است. به طور متوسط ​​30 دقیقه الی یک ساعت طول می‎کشد.

دندانپزشکان در هنگام نصب روکش از مته‎های دقیق استفاده می‎کنند.

ممکن است در ابتدا هنگامی که دندان‎های خود را روی یکدیگر قرار می‎دهید، حس عجیبی داشته باشید زیرا روکش‎ها دقیقاً مشابه دندان‎های اصلی شما نخواهند بود. بعد از گذشت دو هفته با آن ها عادت خواهید کرد.

استفاده از روکش CEREC یک روزه

نوع دیگری از روکش در بازار وجود دارد که با بکارگیری آن دیگر لازم نیست شما چندبار به دندانپزشکی مراجعه کنید و یا مدتی از روکش موقت استفاده کنید.

فن آوری CEREC به دندانپزشکان اجازه می‎دهد تقریبا فقط در یک ساعت از طریق اسکن‎های دیجیتالی گرفته شده از دهان، روکش مناسب را طراحی کنند. شکی نیست که این یک گزینه مناسب برای بیماران است و بسیاری از آنها خوشحال هستند که فرایند ناخوشایند برداشت دندان را انجام نمی‎دهند.

روکش های CEREC در بازار نسبتاً جدید هستند به این معنی که اطلاعات زیادی از عملکرد آن ها در بلند مدت وجود ندارد. با این حال دندانپزشکان معتقدند که این روکش‌ها از نظر زیبایی یک گزینه مناسب برای دندان‌های عقب هستند و نمی‎توانند از نظر زیبایی مانند روکش‎های چینی دست ساز برای دندان‎های جلویی مناسب باشند.

هزینه این روکش‎های دندان تقریباً برابر با روکش‎های معمولی است. برای ساخت آن به هیچ آزمایشگاهی نیاز نیست در نتیجه بسیار سریع ساخته می‎شوند اما دندانپزشک شما مجبور است مبلغ زیادی را برای دستگاه‎هایی که آن ها را می‎سازد، بپردازد.

مراقبت از روکش موقت

اگر روی دندان خود روکش موقت دارید، باید از خوردن هرگونه مواد غذایی جویدنی یا چسبنده (مانند آدامس یا آب نبات‎های نرم) که ممکن است آن را از بین ببرد، خودداری کنید. از غذاهای سخت مانند هویج خام و سیب نیز بهتر است استفاده نکنید.

اگر شما چگونگی استفاده درست از نخ دندان را بلد نیستید، دندانپزشک شما به شما نشان خواهد داد.

سعی کنید از دندان‎های کناری که دور از روکش هستند برای گاز گرفتن مواد خوراکی استفاده کرده و از دندان روکش‎دار فقط برای گاز گرفتن غذاهای بسیار نرم استفاده کنید. سرانجام  هنگام استفاده از نخ دندان؛ نخ را به جای آن‎که بین دندان‎ها بکشید، آن را به طرف جلو بکشید زیرا اگر آن را مانند حالت عادی بلند کنید، می تواند روکش را جدا کند.

مراقبت از روکش دندان دائمی

ممکن است دندانپزشک شما به شما توصیه کند که در اولین روز بعد از نصب روکش، از خوردن یا جویدن غذاهای سخت خودداری کنید. . هنگامی که دوباره احساس عادی را در دهان خود بدست آورید ، سطح رویی روکش خود را از همه جهات با دقت آزمایش کنید. اگر چیزی عجیبی احساس کردید، بلافاصله به دندانپزشک خود گزارش دهید. او می‎تواند مشکل را اصلاح کند و به شما اطمینان دهد که روکش شما با دندان‎های دیگر شما تداخل ندارد.

در طولانی مدت روکش ها باید دقیقا همانند دندان‎های معمولی دوبار مسواک زده شوند و از نخ دندان نیز استفاده شود. از روکش دندان خود به عنوان یک ابزار مانند ابزاری برای گاز گرفتن جهت باز کردن کیسه پلاستیکی استفاده نکنید بلکه از قیچی استفاده کنید.

در مورد روکش‌های PFM، اگر چسب به زیر جایی که از روکش سرامیکی استفاده شده است، وارد شود، فلز پیدا می‎شود در نتیجه یک خط مرئی درست در خط لثه ایجاد می‎شود. اگر روکش شما خراشیده شود یا کاملا بشکند، سریعاً با دندانپزشک خود تماس بگیرید تا او بتوانند آسیب را ارزیابی کند. خراشیدگی را بطور موقت می‎توان با رزین کامپوزیت یا کیت تعمیر و پر کرد اما تنها راه حل دائمی، عوض کردن روکش است.