مال اکلوژن (دندان‎های کج) چیست؟ چگونه می‎توان آن را درمان کرد؟

مال اکلوژن اصطلاحی است که دندانپزشکان و ارتودنتیست‎ها برای دندان‎های کج به‎کار می‎برند. مال اکلوژن زمانی اتفاق می‎افتد که یک یا چند دندان کج، مانع از کنار هم قرار گرفتن عادی دندان‎های بالایی و پایینی می‎شود.

آیا شما یا فرزندتان دندان کج دارید؟

دندان کج می‌‏تواند منجر به موارد زیر شود:

• عدم اعتماد به نفس در مورد ظاهر دندان‎ها
• مشکل در جویدن و خوردن
• مشکل در حفظ سلامتی دهان و دندان
• فشار بیش از حد به دندان‎ها و عضلات خاص و شکستگی دندان‎ها

خوشبختانه درمان‎های مختلفی برای مال اکلوژن وجود دارد که می‎تواند دندان‎ها را به وضعیت معمول برگرداند. در این مقاله اطلاعاتی در مورد مال اکلوژن می‎خوانید. از جمله:

• مال اکلوژن چیست؟
• انواع مال اکلوژن
• چرا افراد دچار مال اکلوژن می‎شوند؟
• چگونه می‎توان مال اکلوژن را درمان کرد؟

چه عواملی باعث مال اکلوژن می‎شود؟  آیا این مشکل ژنتیکی است؟

مال اکلوژن به دلایل مختلفی ممکن است اتفاق بیفتد. برخی از رفتارها یا عادت‎ها نیز باعث این مشکل می‎شود. علل احتمالی مال اکلوژن شامل موارد زیر است:

• مشکلات مربوط به رشد فک (مال اکلوژن فک)
• دندان‌‏های آسیب دیده (از جمله دندان‎های شکسته)
• هایپردونتیا یا هایپودونتیا (داشتن دندان‎های اضافی یا دندان‎های مفقود بصورت مادرزادی)
• لثه (بیماری لثه)
• استفاده طولانی مدت از شیشه شیر در دوران کودکی
• مکیدن انگشت شست یا پستانک بیش از 4 سال
• محرک زبان
• از دست دادن زود هنگام دندان‎های شیری

آیا باید نگران مال اکلوژن فرزندم باشم؟

رشد دندان‎های شیری بصورت کج، به معنای رشد دندان‎های دائمی بصورت کج نیستند.

اگر دندان‎های کودک شما کج هستند، نباید فورا نگران شوید. عوامل مختلفی وجود دارد که باعث کج شدن دندان‎های فرزند شما می‎شود و این به معنای کج شدن دندان‎های دائمی او نیست.

اگر دندان‎های کودک شما بصورت کج در حال رشد باشد به این دلیل است که او فکی کوچک و دندان‎های بزرگ را از یکی از والدین به ارث برده و جای کافی برای رشد دندان‎های او وجود ندارد. احتمالاً در این‎گونه موارد کودک به ارتودنسی نیاز دارد. اگر بین دندان‎های کودک شما شکاف وجود داشته باشد، معمولاً نشانه خوبی است زیرا فک او جای کافی برای رشد دندان‎های دائمی دارد.

تمیز کردن دندان‎های کج نسبت به دندان‌های صاف، سخت‎تر است بنابراین باید نسبت به سلامت دهان و دندان کودک خود توجه ویژه‎ای داشته باشید.

باید به محض رشد اولین دندان کودک، او را به دندانپزشکی ببرید. این کار به دندانپزشک کمک می‎کند که رشد دندان‎های او را کنترل کرده و کودک به معاینه دندانپزشکی عادت کند.

برای آشنایی بیشتر با مراقبت‌های لازم برای رشد مناسب دندان‌های کودکتان این مقاله را مطالعه کنید.

آیا پستانک دندان‏‌ها را کج می‏‌کند؟

اگر نوزادی دارید، ممکن است از خود بپرسید که آیا خوردن انگشت شست یا پستانک باعث کج شدن دندان‎هایش می‎شود؟ انجمن دندانپزشکی ایالات متحده معتقد است که خوردن انگشت شست یک غریزه طبیعی برای نوزادان است که او را آرام می‎کند. با این حال استفاده طولانی مدت از انگشت شست و پستانک، باعث می‎شود دندان‎های شیری و دائمی او بصورت کج رشد کند. اگر فرزند شما بعد از چهار سال هنوز انگشت شست و پستانک می‎خورد، وقت آن رسیده که با روش‌های مخصوصی مان او شوید.

اگر دندان‎های دائمی کج شده باشند، چه کاری باید انجام داد؟

اگر دندان‏‌های دائمی فرزندتان کج شده است، وحشت نکنید زیرا آن ها به محض پیدا کردن فضا برای رشد، صاف می‎شوند. خوب است که کودک خود را برای معاینات پزشکی بطور مرتب به دندانپزشکی ببرید. اگر دندانپزشک شما بفهمد که دندان‎های کودک شما ممکن است کج رشد کند، کودک را برای بررسی بیشتر به متخصص ارتودنسی معرفی می‎کند.

اگر نگران دندان‌های فرزندتان هستید برای دریافت مشاوره رایگان می‌توانید، با متخصصان دندانپزشکی کودک ما در کلینیک تخصصی دندانپزشکی کودکان دردانه تماس بگیرید.

افراد دارای دندان دائمی کج

بزرگسالان می‎توانند برای درمان مال اکلوژن، پرانتزهای واضح یا نامرئی را انتخاب کنند.

بسیاری از بزرگسالان دندان‎های کج دارند ولی برای درمان آن هیچ‎کاری نمی‎کنند مگر در مواردی که این کج بودن به حدی شدید شود که بر خوردن یا گفتار آنها تاثیر گذاشته یا ایجاد درد کند. طبیعی است که در مورد زیبایی لبخند خود بخاطر دندان‎های کج ناراحت باشید. دندان‎ها به مرور زمان کج‎تر هم می‎شوند و بزرگسالان فقط به دلایل زیبایی دندان‎های کج خود را درست می‎کنند.

انواع مال اکلوژن دندان

ارتودنتیست‏‌ها برای تعریف انواع مال اکلوژن، از دسته‎بندی زیر استفاده می‎کنند:

• انسداد طبیعی: دندان مولر اول بالایی و پایینی به طور طبیعی جمع می‌‏شود.
• مال اکلوژن کلاس 1: دندان مولر اول بالایی و پایینی به طور طبیعی در جای خود رشد می‎کنند، اما دندان‎های دیگر بی‎نظم، چرخش و ازدحام دارند.
• مال اکلوژن کلاس 2: دندان مولر اول بالایی در رابطه با دندان مولر اول پایینی خیلی زیاد به سمت جلو رشد کرده است.
• مال اکلوژن کلاس 3: دندان مولر اول بالایی در رابطه با دندان مولر اول پایینی خیلی زیاد به سمت عقب رشد کرده است.

اگر درک این‎ها برایتان کمی دشوار است، نگران نباشید زیرا روش‎های دیگری برای طبقه بندی مال اکلوژن با اصطلاحات آشناتر وجود دارد. یک طبقه‌بندی دیگر برای انواع دندان‌های کج به صورت زیر است. برای کسب اطلاع بیشتر روی هرکدام کلیک کنید.

پرانتز روی دندان‎های کج

اوربایت، دیپ بایت و اورجت

اوربایت زمانی اتفاق می‎افتد که دندان‎های پیشین فک بالا، دندان‎های پیشین پایینی را می‌پوشانند. این همپوشانی اگر به صورت افقی باشد، به آن دیپ بایت و اگر به صورت عمودی باشد به آن اورجت گفته می‌شود.  این نوع یکی از رایج‎ترین انواع مال اکلوژن است که با ارتودنسی درمان می‎شود.

آندربایت

در آندربایت، دندان‎های پیشین پایینی جلوتر از دندان‎های بالایی هستند. در حدود 5-10 درصد از مردم دارای آندربایت هستند که توصیه می‎شود سریع‎تر درمان شود.

کراس بایت

کراس بایت هنگامی اتفاق می‎افتد که دندان‎های بالایی بین دندان‎های پایینی قرار می‎گیرند. این مشکل ممکن است فقط بر یک دندان یا یک ردیف کامل از دندان‎ها ایجاد شود.

اپن بایت

در این نوع مال اکلوژن، بین دندان‎های پیشین بالایی و پایینی شکاف وجود دارد به گونه‎ای که هنگام گاز گرفتن دندان‎های عقب تماس برقرار کرده و دندان‌های جلویی فاصله دارند. این مشکل معمولاً در اثر عادت‌‏هایی مانند مکیدن انگشت شست به وجود می‎آید.

ازدحام دندان‎ها

یکی از دلایل شایع دندان‎های کج، ازدحام دندان‎ها است. اگر در فک فضای کافی برای رشد دندان‎ها وجود نداشته باشد، دندان‎ها در جای خود چرخش می‎کنند. این مشکل ممکن است در هر دو فک بالایی و پایینی اتفاق بیفتد. برای ایجاد فضای کافی در فک، گاهی لازم است یک یا چند دندان کشیده شود.

شکاف بین دندان‎ها

حتی اگر دندان‎ها کاملاً صاف باشند، ممکن است بین آن ها شکاف ایجاد شود. این بیماری معمولاً بین دو دندان بالایی جلو اتفاق می‎افتد. شکاف بین دندان‎ها بر زیبایی لبخند تاثیرگذار است و همچنین باعث گیر کردن مواد غذایی می‎شود.

نحوه درمان مال اکلوژن

متداول ترین روش درمان دندان کج، ارتودنسی است. ارتودنسی انواع مختلفی دارد اما همه آن ها باعث تراز شدن دندان‎ها می‎شوند.

برای اطلاعات بیشتر در مورد انواع مختلف ارتودنسی اینجا را بخوانید.

دندان‎های جلویی کج قبل و بعد از ارتودنسی

درمان‎های دندان‎های کج با ارتودنسی معمولاً 12-18 ماه طول می‎کشد، البته در موارد شدیدتر کج بودن دندان، این درمان ممکن است طولانی‎تر شود. اگر تعداد کمی از دندان‎های شما کج باشند یا فقط دندان‎های جلویی شما است که باید صاف شوند، درمان ارزان‎تر و سریع‎تر خواهد بود. انواع خاصی از ارتودنسی مخصوص دندان‎های جلویی کج وجود دارد که فقط برای این‎گونه موارد طراحی شده‎اند. اگر فقط دندان‎های بالایی یا پایینی کج دارید، ممکن است فقط به ارتودنسی دندان‎های بالا یا پایین نیاز داشته باشید. اگر به دلیل فک جابجا شده دچار مال اکلوژن شدید دندان شده‎اید، ممکن است برای صاف کردن آن ها علاوه بر ارتودنسی به جراحی هم نیاز داشته باشید.

چگونه دندان‎های کج را بدون ارتودنسی فلزی درمان کنم؟

اگر دوست ندارید که دندان‎های کج خود را با ارتودنسی فلزی صاف کنید، می‎توانید از ارتودنسی‎های شفاف دارای قابلیت جابه‎جایی استفاده کنید. این نوع از ارتودنسی‎ها، یکی از محبوب‎ترین ارتودنسی‎ها برای دندان‎های کج هستند. با این‎گونه ارتودنسی‎ها بدون این‎که مشخص باشد دندان‎های شما ارتودنسی دارد، دندان‎های کج شما صاف می‎شود. بسیاری از بیماران (به خصوص بزرگسالان) بخاطر اینکه این نوع ارتودنسی‌ها را برای چند ساعت در روز می‎توانند از دهان خود خارج کنند، خوشحال هستند.

 آیا محافظان دهان می‎توانند دندان‎های کج را صاف کنند؟

راه دیگر برای صاف کردن دندان‎های کج بغیر از ارتودنسی، استفاده از محافظان است. نیروی محافظان دندان مانند ارتودنسی نیست پس آن ها فقط در موارد خفیف قابل استفاده هستند. بنابراین بهتر است از آن ها برای جلوگیری از کج شدن دوباره دندان‎ها بعد از ارتودنسی استفاده کرد. در بعضی موارد کجی دندان به حدی است که بهترین گزینه برای درمان آن کشیدن آن است.

روکش دندان‎های کج در بزرگسالان

ممکن است برای شما سوال پیش بیاید که آیا ونیرها می‎توانند دندان‎های کج را صاف کنند؟ ونیرها نوعی از درمان زیبایی دندانپزشکی برای دندان‎های کج است که در موارد کج بودن خفیف دندان می‎تواند آن را صاف کند.

ونیرها می‎توانند در بعضی موارد دندان‎های کج را صاف کنند.

علاوه بر این اگر دندان‎های شما بعد از ارتودنسی کج شده باشند، روکش پرسلن می‎تواند یک گزینه مناسب برای صاف کردن دندان‎های کج به خصوص روکش دندان‌‏های کج جلو باشد. این‎گونه روکش‎های دندان را می‎توان مستقیماً با استفاده از مواد کامپوزیت برای پرسلن استفاده کرد. قیمت  روکش‌های کامپوزیتی نسبت به روکش‎های چینی پایین‎تر است. اگر می‎خواهید دندان‎های کج خود را با روکش صاف کنید، می‎توانید برای کسب اطلاعات بیشتر و دیدن تصاویر قبل و بعد درمان دندان‎های کج اینجا را کلیک کنید.

بخاطر داشته باشید که فقط می‎توانید از روکش‎های مخصوص دندان‎های کج جلو استفاده کنید زیرا ونیرها برای همه موارد مال اکلوژن مناسب نیستند. این نوع درمان برگشت‎پذیر نیست زیرا لازم است برای نصب روکش‎ها مقداری از دندان تراشیده شود.

پیوند دندان روش درمانی دیگری برای دندان‎های کج است. پیوند دندان مانند روکش است اما روش آن ساده‎تر و ارزان‎تر است.

آیا می‎توان دندان کج را در خانه درمان کرد؟

شاید شما شنیده باشید که بعضی از افراد، دندان‎های کج خود را در خانه بدون رفتن به دندانپزشکی صاف می‎کنند. اگر چه این روش باعث صرفه جویی در هزینه‎ها می‎شود اما باید از یک متخصص دندانپزشکی کمک بگیرید پس از درمان‎های خانگی خودداری کنید. این نوع درمان‎ها مقرون به صرفه هستند اما فقط در صورتی کارایی دارند که مال اکلوژن خفیف تا متوسط داشته باشید.

خلاصه‎ای از درمان‎های مال اکلوژن (دندان کج)

جدول زیر روش‎های ممکن برای درمان دندان‎های کج را با توجه به نوع مال اکلوژن نشان می‎دهد. مناسب‎ترین روش درمانی برای شما به عوامل مختلفی بستگی دارد بنابراین به توصیه‎های دندانپزشک خود گوش دهید.

نتیجه‎گیری

اکنون می‎دانید که چرا دندان‎ها کج رشد می‎کنند و چگونه می‎توان دندان‎های کج را صاف کرد. مال اکلوژن شما هر چه باشد، خبر خوب این است که شما دیگر مجبور نیستید تمام عمر با دندان‎های کج زندگی کنید. درمان‎های مختلفی وجود دارد. بسته به شدت کج بودن، درمان ارتودنسی، روکش و جراحی پیشنهاد می‎شود.

برای گفت‎وگو در مورد روش‌های مناسب شما برای درمان مال اکلوژن با کلینیک‌های ما تماس بگیرید.

منبع:

dentaly.org